Ιστορία της Μοντέρνας Τέχνης

Το μάθημα εισάγει στην ιστορία των Ευρωπαϊκών μοντέρνων και πρωτοποριακών κινημάτων από το 19^ο αιώνα ως τη Μεσοπολεμική περίοδο, και τη σχέση της μοντέρνας αισθητικής με την εμπειρία του εκσυγχρονισμού, δηλ. των πολιτισμικών, ιστορικών και κοινωνικοπολιτικών αλλαγών. Ιδιαίτερη έμφαση τοποθετείται α) στη διαμόρφωση μιας νέας επαγγελματικής ταυτότητας (métier) και διαφορετικών τρόπων διακίνησης και επικοινωνίας της τέχνης, ως εναλλακτικών της εγκαθιδρυμένης καλλιτεχνικής εκπαίδευσης και των επίσημων θεσμών της τέχνης που χρονολογούνται από το 18^ο αι., β) στην στάση των μοντέρνων και πρωτοποριακών κινημάτων απέναντι στην τεχνολογική εξέλιξη και τις επιστημονικές θεωρίες.

• Κατά το τέλος του μαθήματος οι φοιτητές θα πρέπει να μπορούν να:

   

   

  • Κατανοούν το μοντερνισμό (/ τη μοντέρνα τεχνοτροπία και τον πειραματισμό με τη μορφή, τις τεχνικές και τα μέσα) ως την έκφραση των μεταβαλλόμενων ιστορικών και κοινωνικο-πολιτικών συνθηκών, των πολιτισμικών ιεραρχιών και ιδεολογικών ‘λόγων’
  • περιγράφουν συνοπτικά τα χαρακτηριστικά και να περιοδολογούν τα μοντέρνα και πρωτοποριακά κινήματα τέχνης (τεχνοτροπία, θεματικές, χρήση τεχνικών, πειραματισμός με τη μορφή και τα μέσα)
  • να αναγνωρίζουν και να περιγράφουν τεχνοτροπίες, κινήματα και τη χρήση διαφορετικών μέσων σε έργα τέχνης που έχουν συζητηθεί ως παραδείγματα κατά τη διάρκεια του εξαμήνου
  • αναλύουν βασικές έννοιες και όρους

Εβδομάδα #1: Εισαγωγή: ο Διαφωτισμός και οι απαρχές του Μοντερνισμού: ιστορικές, κοινωνικές συνθήκες και  πολιτισμικό πλαίσιο, οι αλλαγές στον τρόπο διακίνησης της τέχνης, στη θεματολογία και στην τεχνοτροπία. Η δημιουργία θεσμών και η διαμόρφωση της παιδείας και των κριτηρίων για την αξιολόγηση της τέχνης.  

Εβδομάδα #2: α) O Κλασικισμός της Ακαδημία και της μοναρχίας και ο “προμοντέρνος” Κλασικισμός της Γαλλικής Επανάστασης: η στροφή της θεματολογίας στη σύγχρονη ιστορία και δημόσια σφαίρα.

β) Κλασικισμός vs Ρομαντισμός 

Εβδομάδα #3: α) Ο Ρομαντισμός ως πρώτη κριτική στο Διαφωτισμό, και θεμελίωση της έκφρασης του μοντέρνου υποκειμένου.

β) Ρεαλισμός: Gustave Courbet.

Εβδομάδα #4: Ο Ιμπρεσιονισμός: ‘Ρεαλισμός’ ή αφαίρεση; Ιμπρεσιονισμός  και ‘μοντέρνα’ ζωή. Ο επιστημονισμός του Νεοϊμπρεσιονισμού.

Εβδομάδα#5: Συμβολισμός, Συνθετισμός, και οι τάσεις του υποκειμενικού στην καμπή του αιώνα. Το ζήτημα του εξωτισμού/Οριενταλισμού.

Εβδομάδα #6: Φωβισμός και γερμανικός Εξπρεσιονισμός: η σχέση με την πρωτόγονη τέχνη, το ‘διακοσμητικό’, κριτική και αναχωρητισμός. 

Εβδομάδα #7: Αναλυτικός & Συνθετικός Κυβισμός. H σημασία του κυβιστικού κολλάζ & η τέχνη ως ‘γλώσσα’.

Εβδομάδα #8: Η Αφαίρεση στην Ευρώπη και στη Ρωσική Πρωτοπορία: η δημιουργία μιας νέας πραγματικότητας και μιας νέας γλώσσας.

Εβδομάδα #9:  Τέχνη και μηχανή (Ι). Φουτουρισμός και Κονστρουκτιβισμός.

Εβδομάδα #10: Τέχνη και μηχανή (ΙΙ): Κονστρουκτιβισμός και Μπάουχάουζ: πρωτοπορία και κοινωνική παρέμβαση. Το όραμα της ‘μεγάλης σύνθεσης’ (Gesamtkunstwerk) και οι ρίζες του στη στροφή του 19^ου προς τον 20^ο αι.

Εβδομάδα #11: Υπερρεαλισμός

Εβδομάδα #12: Νταντά: οι βασικές πρωτοποριακές στρατηγικές μιας αντι-τέχνης

 Εβδομάδα #13: Μεσοπόλεμος: ‘επιστροφή στην τάξη’, τέχνη και προπαγάνδα.

Στάγκος, Νίκος επιμ. 2003. Έννοιες της μοντέρνας τέχνης: από τον Φωβισμό στον Μεταμοντερνισμό. Αθήνα: ΜΙΕΤ.

Buchloh, Benjamin, Rosalind Krauss, Hal Foster et al. 2008. Η τέχνη από το 1900: Μοντερνισμός, Αντιμοντερνισμός, Μεταμοντερνισμός. Αθήνα: Επίκεντρο.

Giulio Carlo Argan & Achille Bonito Oliva, Η Μοντέρνα Τέχνη (1770-1970) & η Τέχνη στην Καμπή του 21^ου αιώνα. ΙΤΕ/ ΠΕΚ, Ηράκλειο, 2014.

2005. H. H. Arnason,Ιστορία της Σύγχρονης Τέχνης. Επίκεντρο, Αθήνα, Θεσσαλονίκη, 2005.

Επίσης, βοηθάει πολύ η επίσκεψη του Λεξικού Τέχνης, Grove Art (ηλεκτρονικές συνδρομές HeaLink), καθώς και τα λήμματα της tate.org.uk. Βλ. επίσης, ιστογραφία, επί πλέον υλικό & προαιρετική βιβλιογραφία εμβάθυνσης στο e-class.

Χρησιμοποιείται συνδυασμός μεθόδων: η μέθοδος της διάλεξης και της συζήτησης παράλληλα με ομαδικές ασκήσεις, προφορικές ή γραπτές (brainstorming), οι οποίες συζητώνται στην τάξη. Σημαντική είναι επίσης η προβολή και συζήτηση οπτικοακουστικού υλικού.

Παροχή πολυμεσικού υλικού.
Υποστήριξη Μαθησιακής διαδικασίας μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας e-class.

Οι φοιτητές αξιολογούνται με γραπτές εξετάσεις στο τέλος του εξαμήνου: (Α) περιγραφή και ανάλυση εικόνας & Β) ανάπτυξη θέματος. Οι φοιτητές ενημερώνονται για τον τρόπο εξέτασης και αξιολόγησης από υλικό αναρτημένο στο e-class, αλλά και προφορικά, στην αρχή και το τέλος του εξαμήνου.