Ατμόσφαιρες: Οπτική Γλώσσα και Εννοιολογικός Σχεδιασμός

Το μάθημα εστιάζει στη δημιουργική οπτικοποίηση και έκφραση των ιδεών και της πληροφορίας, και στις εννοιολογικές μεθοδολογίες σχεδιασμού οι οποίες συμβάλλουν στην παρουσίαση ενός έργου και της ταυτότητάς του. Δίνεται έμφαση στην έννοια της «ατμόσφαιρας» και της κατασκευής της, ως ένα σύστημα αισθητικών, οπτικών, αντιληπτικών κριτηρίων τα οποία πυροδοτούν την εμπειρία, και χρησιμοποιούνται κατά το σχεδιασμό με σκοπό να συγκροτηθεί και να μεταδοθεί μία αφήγηση γύρω από ένα έργο προς το κοινό-αποδέκτη του.

Στο πλαίσιο αυτό, θα συζητηθεί η έννοια της ταυτότητας όχι μόνο ως προς τη διαφημιστική ή ‘εταιρική’ της διάσταση στο πλαίσιο της ονοματοσήμανσης και της εμπορικής προώθησης των προϊόντων (branding, marketing), αλλά και ως ένα ολοκληρωμένο σύνολο διακριτών, αισθητικών ή εννοιολογικών χαρακτηριστικών τα οποία δύνανται να χαρακτηρίζουν την καλλιτεχνική δημιουργία σε ποικίλες εφαρμογές της, και ο τρόπος με τον οποίο αυτή μπορεί να μεταφραστεί σε εικόνα, αίσθηση, αναπαριστώμενο περιβάλλον, χώρο ή εμπειρία.

Μέσα από αυτή τη διαδικασία, θα διερευνηθούν σχέσεις οι οποίες συνδέουν τον οπτικό και εννοιολογικό σχεδιασμό, δημιουργικές μεθοδολογίες που αναπτύσσονται με σκοπό την έκφραση μίας ιδέας, η δόμηση μηνυμάτων και ο σχεδιασμός της αναπαραστατικής γλώσσας, συνιστώσες οι οποίες συμβάλλουν στην ολοκληρωμένη καλλιτεχνική ή γραφιστική δημιουργία. Οι σπουδαστές καλούνται να εμβαθύνουν στη σχέση των εικόνων, των κειμένων και των συμβόλων, να αναπτύξουν τη δική τους πρωτότυπη οπτική γλώσσα, και να διαχειριστούν αφηρημένες έννοιες, ιδέες και νοήματα ως βασικά δομικά στοιχεία του προηγμένου και γόνιμου σχεδιασμού.

Βασικός στόχος του μαθήματος είναι η εξοικείωση των προχωρημένων σπουδαστών με τις σύνθετες έννοιες του μαθήματος, η δημιουργική απόδοσή τους, η πρακτική εφαρμογή της πολυδιάστατης τεχνολογικής τους γνώσης, και η καλλιέργεια της κριτικής και αναλυτικής τους ικανότητας με σκοπό τη δημιουργία προτάσεων και οπτικών αφηγήσεων με καλλιτεχνική αξία. Ειδικότερα, επιδιώκεται η έμφαση στη μελέτη των διαδικασιών που συνδέουν τη γραφιστική με την ψηφιακή εικαστική δημιουργία, όπως ο εννοιολογικός σχεδιασμός και η ανάπτυξη οπτικής γλώσσας με σκοπό την σύνθεση ενός έργου ή προϊόντος με διακριτή ταυτότητα.
Οι σπουδαστές έχουν την ευκαιρία να αναπτύξουν τη συνθετική τους σκέψη, να συνδυάσουν την εννοιολογική ανάλυση με τις δημιουργικές μεθοδολογίες και να εκπαιδευτούν στην οπτικοποίηση της πληροφορίας και των αφηρημένων ιδεών μέσα από τη χρήση προχωρημένων σχεδιαστικών εργαλείων κειμένου, εικόνας και ήχου, εμβαθύνοντας παράλληλα στην κατασκευή και ερμηνεία ταυτοτήτων και ατμοσφαιρών σε ένα πολυτροπικό πλαίσιο.

Η δομή του μαθήματος περιλαμβάνει θεωρητικό και εργαστηριακό μέρος, τα οποία εξελίσσονται παράλληλα. Το θεωρητικό μέρος του μαθήματος περιλαμβάνει σειρά διαλέξεων, συζητήσεων και προβολών οι οποίες αποσκοπούν στην εξοικείωση των φοιτητών με ζητήματα του οπτικού και εννοιολογικού σχεδιασμού. Μέσα από τη χρήση παραδειγμάτων από διαφορετικά πεδία (π.χ. διαφημιστικά σποτ, τρέιλερ και εισαγωγικοί τίτλοι ταινιών, κινητικές αφίσες, μουσικά βίντεο) αναλύονται τεχνικές, προσεγγίσεις, και μεθοδολογίες σχετικά με τη διαδικασία σχεδιασμού ατμόσφαιρας στο εκάστοτε πλαίσιο. Το εργαστηριακό μέρος του μαθήματος περιλαμβάνει σειρά σύνθετων δημιουργικών θεμάτων τα οποία εξελίσσονται κατά τη διάρκεια του εξαμήνου. Τα θέματα αυτά συνδυάζουν την προγενέστερη γνώση των σπουδαστών σε ζητήματα και τεχνικές διδιάστατων και τριδιάστατων γραφικών, εικαστικών, φωτογραφίας και κινούμενης εικόνας, με σκοπό την παραγωγή ώριμων, πολυτροπικών έργων στο χώρο του σχεδιασμού της πληροφορίας και του καλλιτεχνικού βίντεο.

Αγγελική Μαλακασιώτη, Η ποιητική του μελαγχολικού χώρου, εκδόσεις Μωβ Σκίουρος, 2020

Ζωίδης Ε., Κριτική Θεωρία και Οπτική Επικοινωνία, Εκδοτικός Όμιλος Ίων, 2012

Stuart Hall, Το έργο της αναπαράστασης, Εκδόσεις Πλέθρον, 2017

Βαγγέλης Χατζηθεοδώρου, Διαχείριση Σχεδιασμού στην Οπτική Επικοινωνία, Ευρασία, 2019

Νέλσον Γκούντμαν, Γλώσσες της Τέχνης, Εκκρεμές, 2005

Μπέργκερ Τζον, Η εικόνα και το βλέμμα, Μεταίχμιο, 2011

Peter Zumthor, Atmospheres, Birkhauser, 2006

Maurice Merleau-Ponty, Phenomenology of Perception, Routledge, New York, 1945

Griffero, Tonino, Quasi-Things. The Paradigm of Atmospheres, Suny, New York, 2016

Tanizaki, Junichiro, In Praise of Shadows, Leete’s Island Books, Canberra, 1977

Connor, Steven, "Building Breathing Space”, in Going Ariel: Air, Art, Architecture, 2004

Διαλέξεις, ομαδικές συζητήσεις, επιστημονική έρευνα, χρήση εφαρμογών, χρήση οπτικοακουστικών μέσων, ανάθεση εργασιών οι οποίες εξελίσσονται κατά τη διάρκεια του εξαμήνου, ανεξάρτητη μελέτη και καθοδηγούμενη έρευνα, συγκριτικές αναλύσεις, χρήση νέων τεχνολογιών με σκοπό τη διερεύνηση εννοιών και θεμάτων, ομαδικές παρουσιάσεις, σύνδεση του εκπαιδευτικού περιεχομένου με επίκαιρα ή τρέχοντα ζητήματα που σχετίζονται με το χώρο της τέχνης.

Χρήση εφαρμογών, χρήση οπτικοακουστικών μέσων, χρήση νέων τεχνολογιών με σκοπό τη διερεύνηση εννοιών και θεμάτων, διαδικτυακή έρευνα, πολυμεσικό περιεχόμενο, χρήση συστημάτων opencourses για ασύγχρονη διδασκαλία.

Το μάθημα εξελίσσεται με εισηγήσεις, συζητήσεις και διορθώσεις ασκήσεων που πρέπει να ολοκληρωθούν κατά τη διάρκεια του εξαμήνου. Για την τελική αξιολόγηση, εκτιμάται η παρουσία στο μάθημα, η συμμετοχή στις συζητήσεις, η συχνότητα των διορθώσεων, η ανάπτυξη των εργασιών, η αρτιότητα της εκτέλεσης, η δημιουργική προσέγγιση του θεμάτων, η σε βάθος κατανόηση των εννοιών με τις οποίες οι σπουδαστές καταπιάνονται.