Εισαγωγή στην Μουσική

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗ

Η μουσική είναι τέχνη ή δεξιότητα; Είναι εγγενής ή επίκτητη; Το μάθημα πραγματεύεται τη μουσική ως φυσική εξέλιξη του ανθρώπινου είδους, που στους πρωτόγονους λαούς και τις παραδοσιακές κοινωνίες θεωρείται μια "πράξη φυσιολογική" για όλα τα μέλη της κοινότητας, ενώ στον Δυτικό κόσμο θεωρείται Τέχνη υψηλή και προνόμιο των λίγων.

Μέσα από έγκριτη βιβλιογραφία (Nettl, Small, Blacking κ.ά.) εξετάζεται η σχέση της μουσικής με την κοινωνία στην αρχαιότητα, στον σύγχρονο δυτικό κόσμο, στις πρωτόγονες και τις παραδοσιακές κοινωνίες. Εξετάζεται, επίσης, η σχέση της ανθρώπινης μουσικότητας με τη φύση, όπως και η μουσική ως πολιτισμικό φαινόμενο.

Παρουσιάζονται τα βασικά είδη μουσικής στην ιστορία της δυτικής μουσικής (μπαρόκ, κλασικισμός, ρομαντισμός κ.λπ.), της εξω-δυτικής μουσικής (jazz, ethnic), της κινηματογραφικής μουσικής και της ελληνικής μουσικής (παραδοσιακή, λαϊκή, ρεμπέτικο).

Μαζί με τις μουσικές παρουσιάζονται και οι βασικές κατηγορίες μουσικών οργάνων.

Το μάθημα αποτελείται από αυτόνομες διαδραστικές διαλέξεις με οπτικο-ακουστικό υλικό.

Στόχοι του μαθήματος:

α) Η κατανόηση των όρων: μουσική, μουσικότητα, "musicking", μουσική κουλτούρα

β) Η κατανόηση του (διαφορετικού) ρόλου της μουσικής στις εκάστοτε κοινωνίες

γ) Η γνωριμία με τα βασικά είδη μουσικής στην ιστορία της παγκόσμιας μουσικής

δ) Η γνωριμία με τα βασικά είδη μουσικής στην ιστορία της ελληνικής μουσικής

Μαθησιακά αποτελέσματα:

1. Κατάκτηση βασικών θεωρητικών μουσικών γνώσεων σε ό,τι αφορά την τέχνη των ήχων

2. Ορθότερη επιλογή μουσικής σε μουσικές επιμέλειες/ επενδύσεις ντοκιμαντέρ, ταινιών, video games κ.λπ.

Εβδομάδα 1: Εισαγωγικά στοιχεία: ετυμολογία λέξης "μουσική" και ανάλυση συναφών όρων (μουσική, μουσικότητα, "musicking", μουσική κουλτούρα).

Εβδομάδα 2: Η μουσική στην ελληνική αρχαιότητα.

Εβδομάδα 3: Η μουσική σε πρωτόγονους λαούς (σχέση ανθρώπου-φύσης, ανακάλυψη ανθρώπινης μουσικότητας) Α'.

Εβδομάδα 4: Η μουσική σε πρωτόγονους λαούς (σχέση ανθρώπου-ζώων, ανακάλυψη ανθρώπινης μουσικότητας) Β'.

Εβδομάδα 5: Η μουσική στον δυτικό κόσμο (αναφορά στις σύγχρονες νόρμες, στη σχέση δημιουργού και μουσικής, μουσικού και μουσικής, μουσικού και κοινού, στη μουσική τυπογραφία, δισκογραφία κ.λπ.).

Εβδομάδα 6: Η εξω-δυτική μουσική (jazz, ethnic/ world)

Εβδομάδα 7: Περίοδοι και ρεύματα ευρωπαϊκής μουσικής (4ος ως 19ος αιώνας).

Εβδομάδα 8: Περίοδοι και ρεύματα ευρωπαϊκής μουσικής (20ος - 21ος αιώνας).

Εβδομάδα 9: Περίοδοι και είδη ελληνικής μουσικής (αρχαιότητα-Βυζάντιο)

Εβδομάδα 10: Περίοδοι και είδη ελληνικής μουσικής (Νεότεροι και σύγχρονοι χρόνοι: 17ος-21ος αιώνας)

Εβδομάδα 11: Βασικά είδη μουσικής σημειογραφίας.

Εβδομάδα 12: Οργανολογία ευρωπαϊκής μουσικής.

Εβδομάδα 13: Οργανολογία ελληνικής μουσικής.

Σημείωση: Το περιεχόμενο των μαθημάτων προσαρμόζεται με τη ροή του εκάστοτε μαθήματος.

Ενδεικτική βιβλιογραφία (αλφαβητικά):

• Ανωγειανάκης, Φοίβος (1991) Ελληνικά λαϊκά μουσικά όργανα, Αθήνα: ΜΕΛΙΣΣΑ.
• Blacking, John (1981), H έκφραση της ανθρώπινης μουσικότητας, μτφρ: Γρηγορίου Μιχάλης, Αθήνα: Νεφέλη.
• Δαλιανούδη, Ρενάτα (2020), Εθνογραφίες Μετάβασης: Ηγεμονισμός, Ετεροτοπικότητα, Αστικοποίηση, Εκδυτικισμός: 5+1 ερμηνευτικά κείμενα για τη μουσική και τον χορό από επιτόπια έρευνα, Θεσσαλονίκη: Α & Κ. Σταμούλης.
• Feld, S. - Roseman, M. –Seeger A. (2005), Από τη μουσική στον ήχο, Πανόπουλος, Παναγιώτης (επιμ.), Αθήνα: Αλεξάνδρεια.
• Karolyi, Otto (1983), Εισαγωγή στη Μουσική, μτφρ: Καλοκύρη, Τρισεύγενη, Αθήνα: Νεφέλη.
• Μπαζιάνας, Νίκος (1999) Για τη λαϊκή μας μουσική παράδοση, Αθήνα: ΤΥΠΩΘΗΤΩ.
• Nettl, Bruno (2016), Εθνομουσικολογία. 31 ζητήματα και έννοιες, μτφρ:Τερζάκης, Φώτης, Αθήνα: Νήσος.
• Small, Christopher (2010), Μουσικοτροπώντας. Τα νοήματα της μουσικής πράξης και της ακρόασης, μτφρ: Παπασταύρουμ Δήμητρα, Αθήνα: Ιανός.
• Stravinsky, Igor (1980), Mουσική Ποιητική, μτφρ: Γρηγορίου, Μιχάλης, Αθήνα: Νεφέλη.

Μέθοδος διδασκαλίας:

1. "Μαιευτική" μέθοδος του Σωκράτη

2. Εφαρμοσμένη Μουσικολογία

3. Ιστορική προσέγγιση

Παροχή πολυμεσικού υλικού: ΡΡΤ, βίντεο, μουσικά παραδείγματα, διαδίκτυο, dvds, δισκογραφία

Γραπτή ή προφορική εξέταση στο τέλος του εξαμήνου