Ιστορία της Σύγχρονης Τέχνης ΙI

Το μάθημα ξεκινά από τις δεκαετίες 1960 και 1970, για να προχωρήσει στις δεκαετίες-σταθμούς 1980 και 1990 έως τις μέρες μας, και να επιχειρήσει, παράλληλα με την ιστορική, και μια θεωρητική, εισαγωγική, προσέγγιση των εννοιών «μοντέρνο»-«μετα-μοντέρνο». Η δομή του μαθήματος συνδυάζει, έτσι, τη συζήτηση α) θεωρητικών εννοιών κεντρικής σημασίας για την κατανόηση της σύγχρονης ‘μεταμοντέρνας’ τέχνης και της κριτικής της στάσης απέναντι στο μοντερνισμό («ετεροαναφορικότητα», «διακειμενικότητα», «αποδόμηση» κα), με β) τη χρονολογική εξέταση καλλιτεχνικών τάσεων σε διαφορετικά μέσα της σύγχρονης τέχνης (εγκαταστάσεις, επιτελέσεις, βίντεο αρτ κα). Σε αυτό το πλαίσιο θα θιγούν, επίσης, ζητήματα όπως η αντίδραση της τέχνης στη θεσμοποίηση και εμπορευματοποίησή της την εποχή της παγκοσμιοποιημένης αγοράς, επιτόπια τέχνη και δημόσιος χώρος, τέχνη, η εξέλιξη ‘παραδοσιακών’ μέσων (ζωγραφική, γλυπτική).

• η γνωριμία και εξοικείωση με τις σύγχρονες μορφές και τα σύγχρονα μέσα έκφρασης στην τέχνη, και
• η εμβάθυνση στο θεωρητικό υπόβαθρο της σύγχρονης τέχνης,
• η ανάπτυξη κριτικής σκέψης και λόγου γύρω από την τέχνη και την εικόνα γενικότερα (ως βασική προϋπόθεση της καλλιτεχνικής δημιουργίας)

Εβδομάδα #1:  Παρουσίαση της δομής, των θεματικών και της ύλης του μαθήματος, καθώς και του τρόπου εξέτασης. Εισαγωγή στους βασικούς ορισμούς και τις έννοιες γύρω από το «μοντέρνο» και το «μεταμοντέρνο» που θα αποτελέσουν το ‘σκελετό’ του μαθήματος. Πρώτη προσέγγιση, περιγραφή & ανάλυση παραδειγμάτων έργων με τη συμμετοχή των φοιτητών.

Εβδομάδα #2:  «Ετεροαναφορικότητα», «οικειοποίηση» και κριτική στο ρόλο των ΜΜΕ και τον καταναλωτισμό: το παράδειγμα της βίντεο-τέχνης της δεκαετίας του ’70. Προβολή βίντεο και συζήτηση-ανάλυση με τη συμμετοχή των φοιτητών.

Εβδομάδα #3: «Ανήσυχα αντικείμενα» και η εποχή της «από-αισθητικοποίησης» (Harold Rosenberg): η κληρονομιά της εννοιακής τέχνης (δεκ. 1960-70) στις “νέο-πρωτοπορίες” και τον κριτικό μεταμοντερνισμό (φωτογραφία, βίντεο, επιτελέσεις & διαμεσικότητα). Ανάλυση παραδειγμάτων έργων με τη συμμετοχή των φοιτητών.

Εβδομάδα #4:  Φεμινιστική και γυναικεία τέχνη: η πρώτη, ουσιοκρατική (essentialist) περίοδος του “δεύτερου κύματος” (δεκ. 1970). Eισαγωγή στο ζήτημα των έμφυλων “ταυτοτήτων”. Ανάλυση παραδειγμάτων έργων με τη συμμετοχή των φοιτητών: ζωγραφική, σχέδια, επιτελέσεις (performances), βίντεο.

Εβδομάδα #5:  Μεταδομισμός & κριτικός μεταμοντερνισμός: ο “θάνατος του δημιουργού” και η έννοια του ‘κειμένου’ (text). Ο καλλιτέχνης ως “χειριστής σημείων” (δεκ. 1980). Ανάλυση παραδειγμάτων έργων με τη συμμετοχή των φοιτητών.

Εβδομάδα #6:  (Κριτικός μεταμοντερνισμός). Φεμινιστική τέχνη και “αποδόμηση” (δεκ. 1980): “αφηγηματικότητα” και “οπτική απόλαυση” – το “ανδρικό βλέμμα”. Ανάλυση παραδειγμάτων έργων με τη συμμετοχή των φοιτητών (φωτογραφία, φιλμ, βίντεο).

Εβδομάδα #7:  Νεοεξπρεσιονισμός ή “επιστροφή”  στη ζωγραφική αναπαράσταση; Τα δύο ρεύματα του Μεταμοντέρνου και η θεωρητική διαμάχη (δεκ. 1980). (“Διακειμενικότητα” & “οικειοποίηση”). Ανάλυση παραδειγμάτων έργων με τη συμμετοχή των φοιτητών.

Εβδομάδα #8: (Κριτικός μεταμοντερνισμός). Το ρεύμα της θεσμικής κριτικής από τον Marcel Broodthaers μέχρι σήμερα και ο ρόλος της θεωρίας. Ανάλυση παραδειγμάτων έργων με τη συμμετοχή των φοιτητών.

Εβδομάδα #9:  (Κριτικός μεταμοντερνισμός). Επιτόπια τέχνη και δημόσιος χώρος: από τον Αμερικανικό Μινιμαλισμό και τα Skulptur Projekte Münster στη σύγχρονη τέχνη στη δημόσια σφαίρα.

Εβδομάδα #10:  Φωτογραφία των δεκαετιών ’80 και ’90. “Διακειμενικότητα” και “οικειοποίηση”: τα όρια; Ανάλυση παραδειγμάτων έργων με τη συμμετοχή των φοιτητών.

Εβδομάδα #11:  Les Magiciens de Terre. Μεταποικιακές και ανθρωπολογικές προσεγγίσεις. To ζήτημα των “ταυτοτήτων”. Ανάλυση παραδειγμάτων έργων με τη συμμετοχή των φοιτητών.  

Εβδομάδα #12:  Το μεταμοντέρνο ως “μετα-παραγωγή” εικόνων από τα ΜΜΕ, τη διαφήμιση, τη μόδα. Οι Young British Artists και άλλα παραδείγματα. Ανάλυση παραδειγμάτων έργων με τη συμμετοχή των φοιτητών.  

Εβδομάδα #13: Σύγχρονες μορφές επιστροφής στην κοινωνική παρέμβαση και η ανάδυση νέων συλλογικοτήτων. Η “σύγχρονη τέχνη και το πολιτικό”, η “σχεσιακή αισθητική” και η αμφισβήτησή της. Ο ρόλος της τέχνης την εποχή του “ύστερου καπιταλισμού”: συζήτηση με τους φοιτητές με αφορμή και παραδείγματα από την επικαιρότητα της τέχνης.

Θέματα προς μελέτη & βιβλιογραφία (παράλληλα με υλικό e-class). Βλ. επίσης, και e-class, 00bibliography.pdf, και συμβουλεύω να ανατρέχετε στο B. Buchloh κα, Η Τέχνη από το 1900. Εκτός από την ειδική βιβλιογραφία που δίνεται σε κάθε θέμα, εννοείται και η Βασική.

 Ι. Γενική Βιβλιογραφία:

Benjamin Buchloh, Hal Foster, Rosalind Krauss κα, Η Τέχνη από το 1900. Μοντερνισμός, Αντιμοντερνισμός, Μεταμοντερνισμός. Επίκεντρο, Αθήνα, Θεσσαλονίκη, 2013. (βλ. και παρακάτω, Οδηγό Μελέτης)

Giulio Carlo Argan & Achille Bonito Oliva, Η Μοντέρνα Τέχνη (1770-1970) & η Τέχνη στην Καμπή του 21^ου αιώνα. ΙΤΕ/ ΠΕΚ,  Ηράκλειο, 2014.

2005. H. H. Arnason, Ιστορία της Σύγχρονης Τέχνης. Επίκεντρο, Αθήνα, Θεσσαλονίκη, 2005.

Επίσης, βοηθάει πολύ η επίσκεψη του Λεξικού Τέχνης, Grove Art (ηλεκτρονικές συνδρομές HeaLink), καθώς και τα λήμματα της tate.org.uk.

Ενδεικτική Βιβλιογραφία εμβάθυνσης (προαιρετική):

Thomas Crow, The Rise of the Sixties. Lawrence King Publishing: Λονδίνο, 2004.

Νίκος Δασκαλοθανάσης, Ο Καλλιτέχνης ως ιστορικό υποκείμενο από τον 19^ο στον 21^ο αιώνα. Άγρα: Αθήνα, 2004.

ΙΙ. Βασική βιβλιογραφία, βλ. ορισμοί, “μοντέρνο”, “μεταμοντέρνο” και θεωρητικοί όροι, (π.χ. μεταδομισμός) που είναι απαραίτητοι για την κατανόηση της σύγχρονης τέχνης του ‘κριτικού  μεταμοντερνισμού’, βλ:

Jonathan Culler, Λογοτεχνική Θεωρία. Μια Συνοπτική Εισαγωγή. Ηράκλειο: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2003. (Το βιβλίο αυτό σας εισάγει στο θεωρητικό υπόβαθρο μέρους της σύγχρονης τέχνης, δηλ. της τέχνης του ‘κριτικού μεταμοντερνισμού’. Βλ. και “Παράρτημα: Θεωρητικές Σχολές και Κινήματα”).

-για το μεταμοντερνισμό, το τελευταίο κεφάλαιο του Christopher Reed, στο Ν. Στάγκος (επιμ.), Έννοιες της Μοντέρνας Τέχνης

- το κεφ. Των Charles Harrison & Paul Wood, “Modernity and Modernism Reconsidered”, στο Paul Wood, Francis Frascina, Charles Harrison, Jonathan Harris, Modernism in Dispute. Art Since the Forties. Yale University Press: New Haven & London, 1993.

-Από το Charles Harrison & Paul Wood, “Modernity and Modernism Reconsidered”, στο Paul Wood κα, Modernism in Dispute (βλ. επάνω), το τελευταίο μέρος, “The idea of the postmodern”.

- Συμπληρωματικά με το παραπάνω λειτουργεί και το:

“Ideas of the Postmodern”, ενότητα VIII, στο: Charles Harrison, Paul Wood (επιμ.), Art in Theory 1900-1990. An anthology of changing ideas. Οξφόρδη: Blackwell Publishers, 1992. Σε αυτή την ενότητα θα βρείτε αποσπάσματα από πρωτότυπα κείμενα, και κυρίως, τις εισαγωγές στις ενότητες.

-Στα ελληνικά, θα βρείτε το πλαίσιο για τα παραπάνω, αλλά όχι ειδικά για την τέχνη, αλλά υπό το πρίσμα της θεωρίας του πολιτισμού (είναι όμως το ίδιο πλαίσιο, και είναι εισαγωγικό βιβλίο), στο:

Κεφ. “Το Πρόταγμα του Διαφωτισμού υπό Επανεξέταση” (κεφ. 5 και 7), στο:

Stuart Hall κα, Η Νεωτερικότητα Σήμερα. Οικονομία, κοινωνία, πολιτική πολιτισμός. Αθήνα: Σαββάλας, 2003.

(Στο κεφ. 5, μία πολύ καλή σύνοψη προσεγγίσεων του μεταμοντερνισμού κάνει ο David Harvey, στο απόσπασμα από την “Κατάσταση της Μετανεωτερικότητας”.)

-Επίσης, σχετικά με τις πρωτοπορίες, πολύ βοηθητικά (μετά το διάβασμα ιστορίας της τέχνης) θεωρώ τα κεφάλαια 7 & 8 του: Zygmunt Bauman, Η Μετανεωτερικότητα και τα Δεινά της. Ψυχογιός: Αθήνα, 2002.

Για την τέχνη στην εποχή του ‘μεταμοντέρνου’, εισαγωγικά:

- Buchloh κα, Η Τέχνη από το 1900..., “1984b” (σε σύνδεση με θεωρητικά, πολιτικά κλπ).

-Gill Perry & Paul Wood (επιμ.), Themes in Contemporary Art. New Haven & London: Yale University Press, 2004, κεφ. 1 (“Inside the whale: an introduction to postmodernist art”).

- David Cottington, Modern Art: A Very Short Introduction. Oxford University Press: Οξφόρδη, 2005.

- David Cottington, The Avant-garde: A Very Short Introduction. Oxford University Press: Οξφόρδη, 2013.

Γυναικεία & Φεμινιστική Τέχνη

-Whitney Chadwick, Women, Art and Society. Λονδίνο: Thames & Hudson, 2002, κεφ. 11-και 13 (τις καλλιτέχνιδες που συζητήσαμε στο μάθημα, βλ. και e-class).

- επίσης, Έννοιες της Μοντέρνας Τέχνης, κεφ. για Μεταμοντέρνο, βλ. ταυτότητες κλπ).

Βλ. και Η Τέχνη από το 1900, 1975, 1977

- Στα ελληνικά: Ομάδα Τέχνης 4+ (επιμ.), Κενά στην Ιστορία της Τέχνης: γυναίκες δημιουργοί. Τα κείμενα των: Whitney Chadwick (μτφ. Της εισαγωγής στο Women, Art and Society. Thames & Hudson: Λονδίνο, 2007), Linda Nochlin, “Η Πολιτική της Όρασης” (αντίστοιχα), και Χρύσης Ιγγλέση και Έφης Αβδελά, “Φεμινιστικές Προσεγγίσεις στην ιστορία της Τέχνης”, για μια χρήσιμη αναδρομή.

Από την εννοιολογική τέχνη στο  μεταμοντέρνο

- (το τελευταίο κεφάλαιο από:) Ν. Στάγκος (επιμ.), Έννοιες της Μοντέρνας Τέχνης

- Buchloh κα, Η Τέχνη από το 1900, 1975 (ανδρικό βλέμμα κλπ), 1977, 1980, 1984β, 1988

Για εμβάθυνση (προαιρετικά):

- Alexander Alberro, “Reconsidering Conceptual Art 1966-1977”, στο A. Alberro & B. Stimson (επιμ.), Conceptual Art: a critical anthology. The MIT Press: Cambridge Mass, Λονδίνο, 1999, xvi-xxxvii.

“Επιστροφή στη Ζωγραφική”:

Εκτός από τα παραπάνω, βλ. επίσης:

-Brandon Taylor, Art Today. Λονδίνο: Lawrence King Publishing, 2005, κεφ. 3 (“The Politics of Painting: 1972-1990”).

-Buchloh κα, Η Τέχνη από το 1900..., “1988”

“Θεσμική Κριτική”:

Buchloh κα, Η Τέχνη από το 1900...: α) ενότητα 4 (Μεταδομισμός και Αποδόμηση, τις πρώτες τρεις παραγράφους, μέχρι το Ντερριντά) β) “1970” γ) “1972α”

Για εισαγωγή, σύντομη αναδρομή: http://www.archaiologia.gr/blog/2014/09/15/%CF%84%CE%B1-%CE%BC%CE%BF%CF%85%CF%83%CE%B5%CE%AF%CE%B1-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%B7-%CE%BC%CE%BF%CF%85%CF%83%CE%B5%CE%B9%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1-%CF%83%CF%84%CE%B7-%CF%83%CF%8D%CE%B3%CF%87-6/

Σημ: υπάρχει περαιτέρω βιβλιογραφία διαθέσιμη σε ηλεκτρονική μορφή, για όποιον ενδιαφέρεται για εμβάθυνση.

(Ενδεικτική) Βιβλιογραφία Εμβάθυνσης:

Θα πρότεινα να ξεκινήσετε από την παραπάνω βιβλιογραφία, και αυτή που δίνω στους ορισμούς, επάνω, και μετά να προχωρήσετε σε άρθρα. Είμαι στη διάθεση όσων ενδιαφέρονται, για περαιτέρω βιβλιογραφικές παραπομπές μέσω μαίηλ.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Jurgen Habermas, «Το Μοντέρνο: Ένα Ημιτελές έργο», Λεβιάθαν 1, 1988.

MAGICIENS DE LA TERRE (1989) / POST-COLONIAL ART - NEGRITUDE : https://monoskop.org/log/?p=17368

Benjamin Buchloh, «Conceptual Art 1962-1969: From the Aesthetic of Administration to the Critique of Institutions», October 55, 1990, σελ. 105-143.

Charles Harrison, Paul Wood (επιμ.), Art in Theory, 1900-1990, An Anthology of Changing Ideas, Oxford, Blackwell, 1992. 

Jean-François Lyotard, Η Μεταμοντέρνα Κατάσταση, μτφρ. Κ. Παπαγιώργης, 1993.

Thomas E. Crow, Modern Art in the Common Culture: Essays, Yale University Press, 1996.

Edward Said, Οριενταλισμός, Αθήνα: Νεφέλη, 1996. 

Maureen Murphy, « From Magiciens de la Terre to the Globalization of the Art World: Going Back to a Historic Exhibition », Critique d’art [Online], 41 | Printemps/Eté 2013, Online since 24 June 2014, connection on 26 December 2020. URL : http://journals.openedition.org/critiquedart/8308 ; DOI : https://doi.org/10.4000/critiquedart.8308

Annie Cohen Solal, Revisiting Magiciens de la Terre, Stedelijk Studies: https://stedelijkstudies.com/journal/revisiting-magiciens-de-la-terre/

Clement Greenberg, Η Πρωτοπορία και το Κιτς στην Τέχνη του 20ου αιώνα, μτφρ. Κατερίνα Μωραΐτη, Καθρέφτης, 2001.

Michael Rush, New Media in late 20th century Art, Thames&Hudson, 2001.

Claire Bishop (επιμ.), Participation, Whitechapel & MIT, 2006. LINK: https://monoskop.org/File:Bishop_Claire_ed_Participation.pdf

Νίκος Δασκαλοθανάσης (επιμ.), Από τη Μινιμαλιστική στην Εννοιολογική Τέχνη, Μια Κριτική Ανθολογία, ΑΣΚΤ, 2006.

Richard Schechner, Performance Studies: An Introduction, Routledge, 2006.

Clement Greenberg, Τέχνη και Πολιτισμός. Δοκίμια Κριτικής, μτφρ. Ν. Δασκαλοθανάσης, Νεφέλη, 2007.

Hal Foster, Rosalind Krauss, Yves-Alain Bois et als, Η Τέχνη από το 1900. Μοντερνισμός, Αντιμοντερνισμός, Μεταμοντερνισμός, μτφρ. Ι. Τσολακίδου, προλ. Μ. Παπανικολάου, Επίκεντρο, 2007.

Judith Butler, Αναταραχή Φύλου. Ο Φεμινισμός και η Ανατροπή της Ταυτότητας, μτφρ. Γ. Καράμπελας, Αλεξάνδρεια, 2009.

RoseLee Goldberg, Performance Art: From Futurism to the Present (1979), Thames&Hudson, 3η έκδοση, 2011.

Κωνσταντίνος Βασιλείου, Προς την Τεχνολογία της Τέχνης. Από τη Μοντέρνα στη Σύγχρονη Τέχνη, Πλέθρον, 2012.

Νίκος Δασκαλοθανάσης, Ο Καλλιτέχνης ως Ιστορικό Υποκείμενο από τον 19ο στον 21ο αιώνα, Άγρα, 2012.

Ελπίδα Ρίκου (επιμ.), Ανθρωπολογία και Σύγχρονη Τέχνη, Αλεξάνδρεια, 2013.

Giulio – Carlo Argan, Η Μοντέρνα Τέχνη, 1770-1970, Η Τέχνη στην καμπή στου 21ου αιώνα, μετφρ. Λ. Παπαδημήτρη, προλ. Ν. Κεσσανλής, ΠΕΚ, 2014.

Nathalie Heinich, Το Παράδειγμα της Σύγχρονης Τέχνης. Δομές μιας Καλλιτεχνικής Επανάστασης, μτφρ. Κ. Βασιλείου, Πλέθρον, 2015.

Βασιλική Πετρίδου, Όλγα Ζιρώ, «Μεταπολεμική τέχνη στην Αμερική και στην Ευρώπη: Οι δεκαετίες 1960, 1970, 1980», στο Πετρίδου, Β., Ζιρώ, Ό., Τέχνες και αρχιτεκτονική από την αναγέννηση έως τον 21ο αιώνα. [ηλεκτρ. βιβλ.] Αθήνα: Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών. κεφ 10, 2015. Διαθέσιμο στο: http://hdl.handle.net/11419/3551

Βασιλική Πετρίδου, Όλγα Ζιρώ, «Από τον 20ο στον 21ο αιώνα. Μεταμοντερνισμός, video art, η δεκαετία του 1990, υποκειμενισμός και
διεθνοποίηση, η αρχιτεκτονική του 21ου αιώνα», στο Πετρίδου, Β., Ζιρώ, Ό. 2015.Τέχνες και αρχιτεκτονική από την αναγέννηση έως τον 21ο αιώνα.
[ηλεκτρ. βιβλ.] Αθήνα: Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών. κεφ 11. Διαθέσιμο στο: http://hdl.handle.net/11419/3552

Τσακιστράκη, Χ. 2016. Η queer θεωρία και πρακτική. [Κεφάλαιο Συγγράμματος]. Στο Ρεθυμνιωτάκη, Ε., Μαροπούλου, Μ., Τσακιστράκη, Χ. 2016. Φεμινισμός και Δίκαιο. [ηλεκτρ. βιβλ.] Αθήνα:Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών. κεφ 9. Διαθέσιμο στο: http://hdl.handle.net/11419/6176

[https://repository.kallipos.gr/bitstream/11419/6176/2/02_chapter_09.pdf]

Μαροπούλου, Μ. 2016. Τρίτο Φεμινιστικό Κύμα: ο μεταμοντέρνος ή μεταδομιστικός φεμινισμός. [Κεφάλαιο Συγγράμματος]. Στο Ρεθυμνιωτάκη, Ε., Μαροπούλου, Μ., Τσακιστράκη, Χ. 2016. Φεμινισμός και Δίκαιο. [ηλεκτρ. βιβλ.] Αθήνα:Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών. κεφ 8. Διαθέσιμο στο: http://hdl.handle.net/11419/6185

[https://repository.kallipos.gr/pdfviewer/web/viewer.html?file=/bitstream/11419/6185/2/02_chapter_08.pdf]

ΦΕΜΙΝΙΣΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ : 

LINK: https://repository.kallipos.gr/browse?type=singleclassification&sort_by=1&order=ASC&rpp=10&etal=-1&value=%CE%A6%CE%B5%CE%BC%CE%B9%CE%BD%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE+%CE%B7%CE%B8%CE%B9%CE%BA%CE%AE&offset=0

Το Φύλο ως Επιτέλεση. Συνέντευξη με τη Judith Butler:

LINK: [https://www.frenchphilosophy.gr/wp-content/uploads/2013/11/Butler-J.-%CE%A4%CE%BF-%CF%86%CF%8D%CE%BB%CE%BF-%CF%89%CF%82-%CE%B5%CF%80%CE%B9%CF%84%CE%AD%CE%BB%CE%B5%CF%83%CE%B7.-%CE%A3%CF%85%CE%BD%CE%AD%CE%BD%CF%84%CE%B5%CF%85%CE%BE%CE%B7-%CE%BC%CE%B5-%CF%84%CE%B7-Judith-Butler.pdf]

Χάρης Σαββόπουλος, Η Τέχνη μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, 1940-1960,
Πλέθρον, 2016.

David Hopkins, After Modern Art: 1945-2017, Oxford University Press, 2018.

Linda Nochlin, «Γιατί δεν υπήρξαν σπουδαίες γυναίκες καλλιτέχνιδες;» Μτφρ. Γεωργία Δελημπανίδου Τίτλος αγγλικού πρωτοτύπου: Why Have There Been No Great Women Artists?, Art News 69, 1971, pp. 22-39, 67-71.
LINK: [http://users.uoi.gr/gramisar/prosopiko/markatou/Linda_Nochlin.pdf]

Ειρήνη Γερογιάννη, Η Περφόρμανς στην Ελλάδα, 1968-1986, Αθήνα: Futura, 2019.

Ιωάννης Μήτρου, PERFORMANCE ART: ασυνείδητο, σώμα, παραστασιακή πράξη, Αθήνα: εκδ. Μπαρμπουνάκη, 2020.

To μάθημα έχει τη μορφή διάλεξης, η δομή της οποίας βασίζεται κατά μεγάλο μέρος στο διάλογο με τους φοιτητές, στις απορίες και τα σχόλιά τους. Επί μέρους μέθοδοι που εφαρμόζονται στο πλαίσιο του τύπου της διάλεξης με σκοπό την αλληλεπίδραση με τους φοιτητές, είναι: οπτικοακουστικό υλικό το οποίο συζητείται και αναλύεται· περιστασιακά, brainstorming (με αφετηρία την πρότερη γνώση από προηγούμενα μαθήματα)·η σύνδεση με τις πρότερες γνώσεις και την καθημερινή εμπειρία και σημαντικά κοινωνικά ή άλλα ζητήματα, αλλά και με τα προηγούμενα μαθήματα· η συγκριτική παρουσίαση διαφορετικών προσεγγίσεων.

Παροχή πολυμεσικού υλικού.
Υποστήριξη Μαθησιακής διαδικασίας μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας e-class.

1) Γραπτές εξετάσεις (Α) περιγραφή και ανάλυση εικόνας & Β) ανάπτυξη θέματος), 2) ατομική εργασία η οποία παρουσιάζεται προφορικά, και εν συνεχεία παραδίδεται σε γραπτή μορφή με ενσωματωμένα τα σχόλια που έγιναν κατά την προφορική παρουσίαση. Το θέμα της εργασίας προτείνεται από τους φοιτητές και διαμορφώνεται, μαζί με το ερευνητικό ερώτημα, σε συνεργασία με τον διδάσκοντα. Στην εργασία εκτός των άλλων αξιολογείται η ικανότητα ανάλυσης και σύνθεσης γύρω από ένα ερευνητικό ερώτημα. Οι φοιτητές ενημερώνονται για τον τρόπο εξέτασης και αξιολόγησης από υλικό αναρτημένο στο e-class.