Υλικά, Τεχνικές και Μέσα της Καλλιτεχνικής Εργασίας

Το μάθημα θα εστιάσει στα υλικά, τις τεχνικές και τα μέσα που αξιοποιούν οι καλλιτέχνες από το β’ μισό του 20ου αιώνα μέχρι σήμερα. Θα εξετάσει πώς καλλιτεχνικές πρακτικές και μέθοδοι διαμορφώνονται σε διαφορετικές περιόδους λαμβάνοντας υπόψη το κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο κάθε εποχής. Θα καλυφθεί ένα ευρύ φάσμα περιπτώσεων από τις προσεγγίσεις των πρωτοποριών της δεκαετίας του ‘60 μέχρι τη χρήση και την επιρροή ψηφιακών και διευρυμένων μέσων στη σημερινή εποχή. Θα μελετηθεί πώς αλλάζει η καλλιτεχνική εργασία ανά περίοδο και πώς σχετίζεται με ζητήματα που αφορούν στα χαρακτηριστικά της μετα-βιομηχανικής κοινωνίας και της συγκινησιακής, άυλης αλλά και ψηφιακής εργασίας. Στο πλαίσιο αυτό, θα συζητηθούν έννοιες όπως “δεξιότητα”, “εξειδίκευση”, “δημιουργικότητα”, “επικοινωνία”, “μάθηση” και “επιτέλεση” και ο τρόπος που σχετίζονται τόσο με την καλλιτεχνική παραγωγή όσο και με τη σύγχρονη εργασία. Το μάθημα θα διερευνήσει, επίσης, τη σχέση των εκάστοτε υλικών, τεχνικών και μέσων που αξιοποιούνται από τους καλλιτέχνες με τις επιλογές και τάσεις των θεσμών, των επιμελητών και της αγοράς της τέχνης.

- μελέτη και εις βάθος κατανόηση βασικών εννοιών και θεωρητικών προσεγγίσεων που αφορούν στην καλλιτεχνική εργασία και παραγωγή
- κατανόηση και ανάπτυξη κριτική αντίληψης της σχέσης υλικών, τεχνικών και μέσων, πρακτικών και μεθόδων με το χρονικό και πολιτισμικό συγκείμενο
- αξιοποίηση των γνώσεων για την δημιουργία ή διαμόρφωση καλλιτεχνικών έργων, εκθέσεων και εκδηλώσεων και την θεωρητική πλαισίωση αυτών

Εβδομάδα #1
Εισαγωγή στο περιεχόμενο και τις θεματικές του μαθήματος: Αποσαφήνιση βασικών όρων και αναφορά σε χαρακτηριστικά που αφορούν στην καλλιτεχνική εργασία και παραγωγή σε σχέση με άλλες μορφές εργασίας.

Εβδομάδα #2
Η χειρονομιακή ζωγραφική κι ο αφηρημένος εξπρεσιονισμός: η έμφαση στη διαδικασία και η θεωρία της δράσης στην τέχνη

Εβδομάδα #3
Το σώμα και η γλώσσα ως μέσα δημιουργίας: Από την τέχνη της περφόρμανς, στο video-dance και σε διακειμενικές επιτελεστικές προσεγγίσεις.

Εβδομάδα #4
Παράδοση, χειροτεχνία και τοποθετημένη γνώση: η συνάντηση παλαιών τεχνικών και νέων μέσων, καλλιτεχνών και τεχνητών, μεγαλουπόλεων και περιοχών στην περιφέρεια.

Εβδομάδα #5
Αρχείο, συλλογική μνήμη και ιστορία: Από την αξιοποίηση αρχείων στη διαμόρφωση “συνόλων δεδομένων” και το ρόλο της μηχανικής μάθησης σε σύγχρονες καλλιτεχνικές πρακτικές.

Εβδομάδα #6
Συστήματα, δίκτυα και κώδικες: Οι τεχνολογικές υποδομές ως υλικό παραγωγής καλλιτεχνικού έργου, το διαδίκτυο ως μέσο και ο προγραμματισμός ως μέρος της καλλιτεχνικής πρακτικής.

Εβδομάδα #7
Το κοινό ως μέσο: Συμμετοχή και συνδημιουργία, σχεσιακή αισθητική και τέχνη.

Εβδομάδα #8
Βιοτέχνη και βιοηθική: Τα βακτήρια και οι ζωντανοί οργανισμοί ως υλικά, και τα όρια της καλλιτεχνικής πρακτικής.

Εβδομάδα #9
Τέχνη και εγκληματολογική έρευνα: Μαρτυρίες και πειστήρια ως υλικά καλλιτεχνικής παραγωγής και συνεισφορά στη διεκδίκηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Εβδομάδα #10
Αντικείμενα - καλλιτεχνικά έργα που αφηγούνται ιστορίες: εικοτολογικές πρακτικές και υποθετικές προσεγγίσεις στην τέχνη.

Εβδομάδα #11
Οργανικά υλικά, βιωσιμότητα και τέχνη: από το σχεδιασμό στην παραγωγή ενός έργου με το ελάχιστο δυνατό αποτύπωμα.

Εβδομάδα #12
Ο δημόσιος χώρος ως έδαφος δημιουργίας: οι προκλήσεις των δημόσιων γλυπτών, εγκαταστάσεων και παρεμβάσεων ως προς τα υλικά, τις τεχνικές και τα μέσα παραγωγής τους.

13.Συζήτηση και παρουσίαση εργασιών

Κωνσταντίνος Βασιλείου, Προς την Τεχνολογία της Τέχνης. Από τη Μοντέρνα στη Σύγχρονη Τέχνη, Πλέθρον, 2012.
Ελπίδα Καραμπά, Τέχνη αρχείου από τον 20ό στον 21ο αιώνα. Από την τέχνη θεσμικής κριτικής σε μια ριζοσπαστική θεσμίζουσα πρακτική, Διδακτορική διατριβή, 2014
https://nemertes.library.upatras.gr/items/e4bb0c39-1ea8-4d6a-afcc-b4ebdbd93b75
Κωνσταντίνος Ντάφλος, Επιτελεστικές πρακτικές τέχνης. [ηλεκτρ. βιβλ.] Αθήνα:Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών. κεφ 5., 2015. Διαθέσιμο στο: http://hdl.handle.net/11419/3179
Γιάννης Σταυρακάκης, Κωστής Σταφυλάκης, (επιμ.). Tο πολιτικό στη σύγχρονη τέχνη. Αθήνα: ΕΚΚΡΕΜΕΣ. σ (2008): 101-113.
Ζήκα Φαίη, Απορία τέχνες και σκέψεις κατεργάζεται. Φιλοσοφικές έρευνες και σύγχρονη τέχνη, Αθήνα: Άγρα, 2018.
H. H. Arnason, Ιστορία της Σύγχρονης Τέχνης. Επίκεντρο, Αθήνα, Θεσσαλονίκη, 2005.
Giulio Carlo Argan & Achille Bonito Oliva, Η Μοντέρνα Τέχνη (1770-1970) & η Τέχνη στην Καμπή του 21ου αιώνα. ΙΤΕ/ ΠΕΚ, Ηράκλειο, 2014.
Bourriaud Nicholas, Σχεσιακή Αισθητική, μτφ. Δ.Γκινοσάτης, Αθήνα: Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, 2015.
Susan Broadhurst, Josephine Machon, Identity, Performance and Technology, Palgrave Macmillan, 2012.
Anthony Dunne and Fiona Raby, Speculative Everything, London: MIT Press, 2013
Umberto Eco, The Open Work, Harvard University Press, 1989.
Pascal Gielen, Paul de Bruyne, Being an artist in post-fordist times, Nai publishers, 2019
Petra Lange-Berndt (επιμ.), Materiality. London: Whitechapel Gallery, 2015.
Malcolm McCullough, Abstracting Craft: The Practiced Digital Hand. Cambridge, Mass.; London: The MIT Press.
Robert Mitchell, Bioart and the Virtuality of Media, Seattle: University of Chicago Press, 2010
John Roberts, The Intangibilities of Form: Skill and Deskilling in Art after the Readymade. London: Verso, 2007.
Richard Sennett, The Craftsman. London: Penguin, 2009.
Edward A. Sunken, (επιμ.), Systems. London: Whitechapel Gallery, 2015.
Seetal Solanki, Why materials matter: Responsible Design for a Better World, London: MIT Press, 2001
Gerald Ward (επιμ.), The Grove Encyclopedia of Materials and Techniques in Art, Oxford University Press, 2008.

- διαλέξεις που ακολουθούνται από συζητήσεις
- χρήση συνοδευτικού οπτικοακουστικού υλικού
- ασκήσεις με αφορμή τις θεματικές του μαθήματος
- ανάθεση εργασιών και παρουσιάσεις
- μελέτη βιβλιογραφικών πηγών και καθοδηγούμενη έρευνα
- συλλογική ανάγνωση και κατανόηση του περιεχομένου κειμένων
- προβολή/παρουσίαση, από κοινού μελέτη και συζήτηση καλλιτεχνικών έργων
- σχέση των πρακτικών και μεθόδων με την εκάστοτε χρονική περίοδο
- φιλοξενούμενοι καλλιτέχνες και θεωρητικοί

Παροχή πολυμεσικού υλικού στο πλαίσιο του μαθημάτων
Αξιοποίηση της ηλεκτρονικής πλατφόρμας e-class.
Χρήση εφαρμογών και πλατφορμών για την θέαση και συζήτηση καλλιτεχνικών έργων

Το μάθημα θα διαμορφωθεί μέσα από μία σειρά διαλέξεων με συζητήσεις και ασκήσεις για την καλύτερη κατανόηση του περιεχομένου της ύλης. Η αξιολόγηση θα βασιστεί σε ατομικές ή ομαδικές εργασίες για τις οποίες θα ληφθεί υπόψη η μελέτη σχετικής βιβλιογραφίας, η κατανόηση βασικών εννοιών και σημαντικών ζητημάτων, η ανάλυση και κριτική προσέγγιση του εκάστοτε θέματος και η εξαγωγή ουσιωδών συμπερασμάτων που απαντούν στα αρχικά ερωτήματα.