Με μεγάλη επιτυχία ολοκληρώθηκε το TTTlabs BioFeral.BeachCamp (BFBC): New Repro-Rebirthing Retreat (NR-RR) - Gestalt Bioart/Bodyart on the Beach [5-14 Μαΐου 2023] που διοργανώθηκε από το Τμήμα Τεχνών Ήχου και Εικόνας του Ιονίου Πανεπιστημίου και πραγματοποιήθηκε στο νησί της Κέρκυρας.
Το makery.info (editor: Ewen Chardronnet) πρόσφατα δημοσίευσε ένα σημαντικό και αναλυτικό ρεπορτάζ που γράφτηκε από την Elsa Ferreira με τίτλο "Exploring science and intimacy through artificial reproduction in Greece" σχετικά με τις δράσεις που πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια του TTTlabs BioFeral.BeachCamp (BFBC).
Το ρεπορτάζ αναδημοσιεύεται πλήρως παρακάτω.
Ελληνική μετάφραση: Μαρίλυ Αργυροκαστρίτη, μέλος ΕΕΠ και υποψήφια Δρ ΤΤΗΕ
Εξερευνώντας την επιστήμη και την οικειότητα μέσω της τεχνητής αναπαραγωγής στην Ελλάδα
https://www.makery.info/en/2023/05/31/a-corfou-la-science-et-lintime-pour-explorer-la-reproduction-artificielle/
Δημοσιεύθηκε 31 Μαΐου 2023 από την Elsa Ferreira
Για δέκα ημέρες, από τις 5 έως τις 14 Μαΐου 2023, δώδεκα καλλιτέχνες συναντήθηκαν για το εναρκτήριο TTTlabs BioFeral.BeachCamp στην Κέρκυρα στην Ελλάδα για να εξερευνήσουν τις τεχνολογίες υποβοηθούμενης αναπαραγωγής (ART). Το Makery αναφέρεται σε αυτή την πολύπλευρη σύγκρουση πρακτικών, προσεγγίσεων και ευαισθησιών για την ανάλυση του οικείου όσο και πολιτικού θέματος της τεχνητής αναπαραγωγής.
Στις 5 Ιουνίου, το άρθρο έχει τροποποιηθεί για να προστεθεί η ακόλουθη δήλωση : Οι απόψεις και οι ιδέες που εκφράζονται εδώ είναι αποκλειστικά του κάθε καλλιτέχνη και δεν εκφράζουν τις απόψεις ή τις γνώμες οποιουδήποτε άλλου καλλιτέχνη ή διοργανωτή που συμμετείχε σε αυτή την εκδήλωση.
Η ανακοίνωση της εκδήλωσης συνοδεύτηκε από μια προειδοποίηση ενεργοποίησης: "Μιλάμε για ψυχολογία και χειρουργική. Και τα δύο θέματα μπορεί να είναι ευαίσθητα (...) Θέλουμε να σεβαστούμε τα όρια, επιτρέποντας παράλληλα την ελεύθερη έκφραση. Αυτή η ισορροπία δεν είναι πάντα εύκολη, αλλά ας προσπαθήσουμε". Θεωρήστε μας προειδοποιημένους. Κατά τη διάρκεια τριών συνεδριών κατασκήνωσης, τα TTTlabs (Taboo-Transgression-Transcendence) BioFeral.BeachCamps (BFBC) έχουν ως στόχο να εξετάσουν τις τελευταίες τεχνολογίες στην τεχνητή αναπαραγωγή μέσω της άτυπης εκπαίδευσης και των μεθόδων DIY. Για αυτή την πρώτη έκδοση, οι διοργανωτές προσκάλεσαν δώδεκα καλλιτέχνες μέσων , βιοκαλλιτέχνες και καλλιτέχνες της επιτέλεσης στο ελληνικό νησί της Κέρκυρας για να συζητήσουν τη συλλογή ωαρίων και σπέρματος, την κρυογονική αποθήκευση και τον κερδοσκοπικό σχεδιασμό συσκευών τεχνητής μήτρας.
"Το υποκείμενο αυτής της κατασκήνωσης είναι να ξαναβρείς τον εαυτό σου αναγεννημένο", ξεκινά ο Adam Zaretsky, καλλιτέχνης, καλλιτεχνικός διευθυντής και συνδιοργανωτής της κατασκήνωσης με την Dalila Honorato, επιστημονική διευθύντρια. "Ακόμα κι αν είναι λίγο κιτς και “σεχταριστικό” της δεκαετίας του 1970, είναι επίσης κάτι που οι άνθρωποι έχουν πραγματικά ανάγκη και το οποίο βρήκαν εδώ". Σύμφωνα με τον Zaretsky, το κύριο εργαλείο αυτής της αναγέννησης είναι η περφορμανς, "προκειμένου να πειραματιστείς με τη δραματουργία και να καταλάβεις τι σημαίνει να απελευθερώσεις το σώμα σου από τις συνήθειές σου".
Προσομοίωση της ανάκτησης ωαρίων με αλγινικό άλας
Ενώ η εξωσωματική είναι πλέον μια αποδεδειγμένη τεχνική, εξακολουθεί να είναι μια δυνητικά παρεμβατική ιατρική διαδικασία. Το πρώτο στάδιο είναι η ανάκτηση των ωαρίων, λέει η Aisen Caro Chacin, μια device artist που σπούδασε υπό τον Hiroo Iwata με διδακτορικό στην ανθρώπινη πληροφορική και μία από τους δύο TTTfellows που κλήθηκαν να διερευνήσουν τεχνητά, φιλοσοφικά και τεχνικά την τεχνητή γονιμοποίηση. Με έδρα το Τέξας, διευθύνει σε ένα ιατρικό πανεπιστήμιο, ένα εργαστήριο κατασκευής πρωτοτύπων που αναπτύσσει συσκευές για την υποβοήθηση των επαγγελματιών και των ασθενών.
"Η ανάκτηση ωαρίων απαιτεί μια χειρουργική επέμβαση αναρρόφησης, οι γυναίκες λαμβάνουν μια αγωγή φαρμάκων για να διευρύνουν και να ωριμάσουν πολλά ωοθυλάκια και ωάρια τεχνητά και ταυτόχρονα", λέει. "Κανονικά οι γυναίκες θα είχαν ένα ωοθυλάκιο ώριμο ανά κύκλο. Μόλις όλα αυτά τα ωοθυλάκια ωριμάσουν τεχνητά, τότε χρησιμοποιείται ένας ενδοκολπικός καθετήρας υπερήχων με βελόνα περίπου 10 εκατοστών για την αποστράγγιση κάθε ωοθυλακίου. Στη συνέχεια περνούν το υγρό σε έναν εμβρυολόγο για να βρει το ωάριο μέσα στο υγρό. Μερικές φορές τα καταφέρνουν, μερικές φορές όχι". Προειδοποιεί ότι η διαδικασία μπορεί να προκαλέσει παρενέργειες στη γυναίκα: "Επειδή τρυπάτε και αποστραγγίζετε κάθε ώριμο ωοθυλάκιο, μπορεί να έχετε εσωτερική αιμορραγία, η οποία μπορεί να είναι πολύ επώδυνη - και οι γυναίκες μπορεί επίσης να αναπτύξουν σύνδρομο υπερδιέγερσης των ωοθηκών".
(Δείτε και το βίντεο παρακάτω)
Προκειμένου να διευκολυνθεί αυτή η ιατρική πράξη, όπως και άλλες, η Aisen Caro Chacin πιστεύει στο ρόλο της προσομοίωσης. "Υπάρχει τεράστια ανάγκη για προσομοίωση στα νοσοκομεία ιατρικής διδασκαλίας. Στο Τέξας, ό,τι μπορείτε να διδάξετε μέσω προσομοίωσης μπορεί να προσμετρηθεί στις ώρες εκπαίδευσης. Πριν από αυτό, έπρεπε να εκπαιδεύεσαι σε ένα πραγματικό άτομο και να κάνεις επεμβάσεις ενώ μαθαίνεις. Με αυτή την πολιτική προσομοίωσης, έχουμε λίγο περισσότερη ασφάλεια για τους ασθενείς".
Ωστόσο, οι περισσότεροι από αυτούς τους προσομοιωτές είναι ακριβοί και κατασκευάζονται από μεγάλες εταιρείες. Η Aisen Caro Chacin και η ομάδα πρωτοτύπων της αναπτύσσουν έναν τέτοιο εσωτερικά. Δίνει το παράδειγμα της χολοκυστεκτομής, ή αλλιώς αφαίρεσης της χοληδόχου κύστης. Το εκπαιδευτικό μοντέλο κοστίζει 200 δολάρια για μία χρήση, αλλά η ομάδα πρωτοτυποποίησης ανέπτυξε μια εναλλακτική λύση που είναι κατά 80% φθηνότερη και εν μέρει επαναχρησιμοποιήσιμη.
Στο πιο DIY εργαστήριο του TTTlabs με θέα τη θάλασσα στην Κέρκυρα, εργάζεται πάνω σε μια τεχνική προσομοίωσης της διαδικασίας ανάκτησης ωαρίων σε συνεργασία με τη βιοκαλλιτέχνιδα Laura Rodriguez: "Αναδημιουργούμε το ηχογράφημα του ώριμου ωοθυλακίου με αλγινικό άλας, ασβέστιο και την τεχνική της μοριακής γαστρονομίας της σφαιροποίησης. Στραγγίζουμε το τζελ από το εσωτερικό του και το αντικαθιστούμε με νερό, ώστε να παραμένει συνέχεια υγρό, και το τοποθετούμε μέσα σε ένα μικρό κομμάτι του στύλου - το αυγό του λουλουδιού". Ελπίζει να δημοσιεύσει αυτή την προσομοίωση και να δώσει επιστημονική ζωή στην καλλιτεχνική της δημιουργία.
Ανάπτυξη εναλλακτικών αφηγήσεων
Στο φυσικό περιβάλλον της εξαιρετικά βροχερής άνοιξης της Κέρκυρας, η επιστήμη και οι τέχνες γίνονται το θεμέλιο για μια κριτική προσέγγιση των αναπαραγωγικών τεχνικών. Η Lyndsey Walsh, η δεύτερη υπότροφος του TTTLabs, διερευνά εναλλακτικές αναπαραγωγικές αφηγήσεις - "ειδικά αφηγήσεις που αναζητούν πιο queer μεθοδολογίες και μελέτες", προσθέτει. Η καλλιτέχνης, συγγραφέας και ερευνήτρια εργάζεται με ζωντανά υλικά, αλλά και κάνει τέχνη γύρω από queer ζητήματα, την υγεία και την αναπαραγωγική δικαιοσύνη, εξετάζοντας queer αφηγήματα θανάτου και τις σχέσεις μεταξύ διαφορετικών οργανισμών, ανθρώπινων και μη ανθρώπινων και πώς σχετίζονται με την τεχνολογία.
Εδώ, σε αυτή τη θερινή κατασκήνωση που επικεντρώνεται στη γονιμοποίηση, αμφισβητούν το ανθρώπινο σώμα εκτός των αναπαραγωγικών του λειτουργιών: "Με γοητεύει ο πλακούντας ως διεπαφή. Ο πλακούντας είναι ένα όργανο που διευκολύνει προσωρινά τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ δύο οντοτήτων που μερικές φορές είναι αντίθετες, του εμβρύου και του φορέα του εμβρύου. Νομίζω ότι αυτό θα μπορούσε να εφαρμοστεί σε πολλές βιοϊατρικές τεχνολογίες". Η Lyndsey έχει ηγηθεί έρευνας για την τεχνητή καλλιέργεια ενός πλακούντα και τη χρήση του για τη βελτίωση της υγείας του ατόμου: "Σχετίζεται με την αναπαραγωγική τεχνολογία, αλλά δεν αφορά απαραίτητα την αναπαραγωγή".
Αυτή η προσέγγιση χρησιμοποιείται ομοίως από τη Laura Rodriguez, μια καλλιτέχνιδα στο μεταίχμιο της επιστήμης, της τεχνολογίας και του σχεδιασμού, η οποία ενδιαφέρεται για "όλες τις συνδέσεις που υπάρχουν μεταξύ ανθρώπινου και μη ανθρώπινου - η αναπαραγωγή είναι μέρος αυτών". Πιο πρόσφατα, έχει εστιάσει την προσοχή της στις αναπαραγωγικές συσκευές των ζώων, και πιο συγκεκριμένα σε εκείνη του σκύλου της Volta, ενός τσιουάουα που είχε μια φανταστική εγκυμοσύνη μετά τη στείρωσή του (η Laura εξηγεί ότι λόγω του μικρού τους μεγέθους, τα τσιουάουα έχουν εγκυμοσύνες υψηλού κινδύνου που απαιτούν καισαρική τομή). Της αρέσει επίσης να εξερευνά τις μη αναπαραγωγικές λειτουργίες των αναπαραγωγικών οργάνων: "Αν αφαιρέσετε την αναπαραγωγική λειτουργία από το όργανο, εξακολουθούν να συμβαίνουν πολλά. Με ενδιαφέρει να δω τι συμβαίνει σε μοριακό επίπεδο και ποιες είναι οι επιπτώσεις στην κοινωνία".
Τι είναι η ζωή;
Επί δέκα ημέρες, οι καλλιτέχνες συζητούν για τη ζωή, το θάνατο και τη διαπερατότητα μεταξύ τους. Διερωτώνται επίσης για διάφορες μορφές ζωής. Η Lyndsey Walsh θυμίζει κυτταρικούς οργανισμούς: "Μιλήσαμε πολύ για τη δημιουργία ωαρίων και σπερματοζωαρίων για να φτιάξουμε ένα μωρό. Αλλά αυτές οι διαδικασίες χρησιμοποιούνται επίσης για την παραγωγή βλαστικών κυττάρων. Τι σημαίνει αυτό για αυτό που θεωρούμε ότι είναι η γέννηση της ζωής; Διότι παράγεται ζωή, απλώς ένα διαφορετικό είδος".
Η Mary Maggic, καλλιτέχνης και ερευνήτρια που αποφοίτησε από το MIT Media Lab, είναι περισσότερο γνωστή για το έργο της Open Source Estrogen, ένα DIY πρωτόκολλο για την ανίχνευση και την εξαγωγή ορμονών. Εξερευνά τα θέματα της αλλοτρίωσης, της ρύπανσης του περιβάλλοντος, της πολιτικής του φύλου και του σώματος, της ταυτότητας και του ξενοφεμινισμού. Ενσωματώνουν αυτά τα θέματα στη σχέση τους με τα βιοπλαστικά - ένα υλικό και ένα εργαστήριο που εκτιμάται ιδιαίτερα στην Κέρκυρα.
"Εξετάζω τα απόβλητα, τα σκουπίδια και τα απορρίμματα της βιομηχανίας και του καπιταλισμού, ιδιαίτερα του καπιταλισμού της καταστροφής", εξηγούν. Πολλά από τα εργαστήριά τους ασχολούνται με το "να έρθουμε πιο κοντά στο ξένο και να δημιουργήσουμε μια νέα οικειότητα με το ξένο και μια νέα ιστορία. [...] Το ξένο είναι ο,τιδήποτε προσπαθούμε να οχυρωθούμε από αυτό. Οτιδήποτε είναι διαφορετικό, αφύσικο, που δεν ταιριάζει στις κατηγορίες που έχουμε φτιάξει ως άνθρωποι. Νομίζω ότι δεν συνειδητοποιούμε πόσο πολύ περιορίζουμε τους εαυτούς μας μέσα σε αυτή τη φούσκα φόβου και πανικού, επειδή έχουμε κολλήσει με αυτούς τους ορισμούς. Η οικειότητα και η συγγένεια με τον εξωγήινο είναι ένας τρόπος να βγούμε από αυτές τις κατηγορίες και να απελευθερωθούμε".
Ο Kalan Sherrard, performance artist και κουκλοπαίκτης, μας καλεί επίσης να αμφισβητήσουμε τις προκαταλήψεις μας. Στο ριζοσπαστικό, αναρχικό και προκλητικό χαρτοφυλάκιό του, το The Morphology of XOS είναι μια διασταύρωση μεταξύ ενός graphic novel και ενός fanzine, στο οποίο ένας τρανς-αναρχικός υπερήρωας, ο Jethr@ Rube, γεννά ένα δαιμονικό πλανήτη. Ο καλλιτέχνης διατηρεί επίσης μια DIY τράπεζα σπέρματος, όπου οι σπόροι κάθε δότη αναμειγνύονται σε ένα μόνο βάζο, και ονειρεύεται να φτιάξει μαριονέτες από "μικρά τερατώματα, αυτούς τους μικρούς όγκους που έχουν δόντια και τρίχες". "Το κουκλοθέατρο είναι κατά κάποιο τρόπο η ζωή - από όπου ξεκινάει η ζωή", λέει ο Kalan. "Είμαι ανιμιστής και δεν πιστεύω στο "οι άνθρωποι ως άνθρωποι". Πληρώνουμε για τα ανθρώπινα δικαιώματα με την εξαφάνιση των ζώων. Ο άνθρωπος ως ο μοναδικός πληθυσμός αυτού του πλανήτη μου ακούγεται ηλίθιο. Γι' αυτό και κάνω μαριονέτες".
Στο εργαστήριό τους για το New Repro-Rebirthing Retreat, η Kalan καλεί τους συμμετέχοντες να αναπαραστήσουν τις διαδικασίες εξωγήινης γονιμοποίησης που φαντάστηκαν νωρίτερα. Χρησιμοποιώντας κεφάλια μαριονετών, πατάτες, μπανανόφλουδες, αποσπασματικές κούκλες ή τριχωτές μπάλες και ζωντανεύουν σκηνές που δεν υπάρχουν. "Μπορείτε να φανταστείτε αυτό που δεν έχετε δει ποτέ πριν;" ρωτά ο κουκλοπαίκτης. Για τον Kalan, το κενό έγκειται στο λάθος της ερμηνείας - μια ιδέα που δανείστηκε από τον Walter Benjamin. Στη συνέχεια ζητούν από τα μέλη του κοινού να ξαναδιηγηθούν αυτές τις παράλογες σκηνές που μόλις είδαν, αναζητώντας ένα ευτυχές ατύχημα. Σκεφτόμαστε “έξω από το κουτί” και απελευθερώνουμε το μυαλό, ξανά.
Τεχνοαδελφότητα και βιοπολιτική
Ας μην ξεχνάμε ότι η γονιμοποίηση, είτε είναι εξωσωματική είτε όχι, είναι επίσης (και κυρίως;) μια οικεία υπόθεση. Η Stefanía Ólafsdóttir, μια καλλιτέχνιδα περφόρμανς με το όνομα Organic Matter for the Moon, ήρθε από την Ισλανδία για να τελειοποιήσει το τελικό έργο για το μεταπτυχιακό της στην τέχνη της περφόρμανς. Σε μια αυτοβιογραφική μυθοπλασία, ενσωματώνουν την προσωπική της διαδρομή και τις οικογενειακές της αναμνήσεις - η Stefanía αποκαλεί τον εαυτό της "techno-baby" ή "techno-child", που γεννήθηκε μέσω τεχνολογιών τεχνητής αναπαραγωγής και ενός δότη σπέρματος. Είναι μια οικεία αφετηρία για να συζητήσουν "βιοπολιτική, φεμινιστικές προοπτικές, μετα-ανθρώπινες οικο-σεξουαλικές προοπτικές".
Μας υπενθυμίζουν ότι η πρώτη επίσημα καταγεγραμμένη γονιμοποίηση με τη συμμετοχή ενός δότη σπέρματος χρονολογείται στα τέλη του 19ου αιώνα: "Την πρώτη φορά που έγινε, έγινε χωρίς τη συγκατάθεση της γυναίκας και χωρίς ποτέ να της το πούνε. Ο άνδρας γιατρός, ο πατέρας και οι φοιτητές ιατρικής γνώριζαν εκείνη τη στιγμή ό,τι συνέβαινε και η γυναίκα γονιμοποιήθηκε εν αγνοία της. Με ενδιαφέρει πολύ αυτή η βία και το θαύμα ως σημείο τομής".
Η καλλιτέχνιδα υπενθυμίζει επίσης τις αποικιοκρατικές και εθνικιστικές προεκτάσεις αυτών των ανταλλαγών σπέρματος. Ενώ η Στεφανία είναι Ισλανδή, ο δότης της είναι Δανός - και "η Ισλανδία έχει μια ιστορία αποικίας ή εξάρτησης από τη Δανία". Η Ισλανδία άνοιξε πρόσφατα τις δικές της τράπεζες σπέρματος και ωαρίων και "αποστέλλει μόνο σε σκανδιναβικές χώρες. Υπάρχει κάτι σχετικά με το πώς διατηρούμε την εθνικότητα και τις εθνικές ταυτότητες μέσω αυτής της τεχνοαναπαραγωγής", προσθέτει. Σε μια "queer ουτοπία", η καλλιτέχνιδα προτείνει να κάνει κανείς τεστ DNA για να βρει τα "τεχνο-αδέλφια του". Θεωρεί ότι αυτοί οι νέοι οικογενειακοί δεσμοί (ο γιατρός θα γίνει η "τεχνο-μαμά" τους) υπάρχουν σε έναν οριακό και παράδοξο χώρο που προσκαλεί σε βαθιά ενδοσκόπηση. "Υπάρχει ένα εγγενές καλό στο να είσαι ζωντανός;" αναρωτιέται η καλλιτέχνιδα.
Ηθική της προόδου
45 χρόνια μετά τη γέννηση του πρώτου μωρού στον κόσμο σε δοκιμαστικό σωλήνα και σχεδόν πέντε χρόνια μετά τη γέννηση των πρώτων γενετικά τροποποιημένων μωρών - παράνομα - στην Κίνα, η ανθρωπότητα φαίνεται να βρίσκεται σε ένα σημείο καμπής. Σύμφωνα με τον Aisen Caro Chacin, βρισκόμαστε σε μια περίοδο "συνειδητής εξέλιξης", στην οποία οι πολίτες πρέπει να λάβουν μέρος. "Βρισκόμαστε σε ένα σταυροδρόμι. Νομίζω ότι θα δούμε διαφορετικές ομάδες να εξελίσσονται διαφορετικά με βάση την τεχνολογία και την πρόσβαση ή μη σε αυτές τις τεχνολογίες. Η τέχνη μπορεί να ανοίξει μια συζήτηση και να μας φέρει στην κατανόηση και τη δημιουργία νέων δυνατοτήτων για νέες ενσαρκώσεις της πραγματικότητας που δεν προέρχονται απαραίτητα από την επιστήμη που είναι προσανατολισμένη στην πρόοδο".
Αυτό το τεχνο-φουτουριστικό όραμα της ανθρωπότητας απορρίπτεται ενστικτωδώς από την Daisy Fairclough, αυτοαποκαλούμενη "κλόουν του χάους" και "καραγκιόζη" που προσφέρει επίσης "θεραπεία μασάζ γονιμότητας". "Ήμουν ενθουσιασμένη που θα συναντούσα το έργο και θα μάθαινα με μια ανοιχτότητα και αποδοχή, αλλά τις τελευταίες δύο ημέρες άρχισα να θυμάμαι τον εαυτό μου και ότι κατά βάση είμαι αντικαπιταλίστρια", λέει. "Γι' αυτό πιστεύω ότι η επιστήμη, η τεχνολογία και η έρευνα δεν θα είναι ποτέ για το καλό των ανθρώπων, αλλά για το καλό της μηχανής". Για την Daisy, το πρόβλημα είναι ότι οι άνθρωποι, ειδικά στη Δύση, "νομίζουν ότι έχουν δικαίωμα" - να επηρεάζουν τη φύση, να την εξουσιάζουν και να την περιορίζουν. Ενώ ορισμένοι από τους καλλιτέχνες στην Κέρκυρα ισχυρίζονται ότι αμφισβητούν τα όρια της επιστήμης μέσω της τέχνης, η Ντέιζι δεν πείθεται.
"Δεν νομίζω ότι θέτουμε τα σωστά ερωτήματα", λέει. "Αν πρόκειται να πούμε αυτά τα άγρια πράγματα [συζητώντας για την τεχνητή αναπαραγωγή και τις φουτουριστικές, ενίοτε δυστοπικές δυνατότητες των τεχνολογιών αναπαραγωγής, όπως η επεξεργασία του ανθρώπινου γονιδιώματος], τότε από πού προέρχονται; Ποιες είναι οι συνέπειες αυτού; Πώς μιλάει για το πώς υπάρχουν τώρα τα ανθρώπινα είδη; Αποτελεί όφελος για τον ανθρώπινο νου; Γιατί θέλουμε να ξεφύγουμε από το σώμα μας και από τη φυσική ροή και τους κύκλους της ύπαρξής μας; Γιατί θέλουμε να ανατρέπουμε και να παίζουμε συνέχεια τον Θεό; Ποιες είναι οι συνέπειες της προόδου; Για μένα, αυτό είναι πιο σημαντικό".
Μέσα σε αυτή την ποικιλομορφία απόψεων, προσεγγίσεων και πρακτικών στο TTTlabs New Repro-Rebirthing Retreat, οι καλλιτέχνες περιηγούνται και εξερευνούν αυτή την ευαίσθητη τέχνη της ζωής και του ζωντανού. "Ευαίσθητα" θέματα, όπως ακριβώς μας είχαν προειδοποιήσει, στα οποία όμως ο καθένας φέρνει τον σπόρο του για μια "γονιμοποίηση ιδεών", σύμφωνα με τους συμμετέχοντες.
"Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα μέρη ήταν να κατανοήσουμε τη σχέση των άλλων ανθρώπων με την τεχνο-γονιμοποίηση ή την αναπαραγωγή και το ενδιαφέρον τους για αυτό το θέμα", λέει η Στεφανία. "Σπάνια είναι επειδή είναι εννοιολογικά ενδιαφέρον, είναι πολύ προσωπικό".
