ΤΑΜΠΟΥ – ΠΑΡΑΒΑΣΗ – ΥΠΕΡΒΑΣΗ

Το Τμήμα Ήχου και Εικόνας του Ιονίου Πανεπιστημίου διοργανώνει ένα διεπιστημονικό συνέδριο με παρουσιάσεις θεωρητικού και καλλιτεχνικού έργου, υπό το θέμα: «Ταμπού – Παράβαση – Υπέρβαση» εστιάζοντας σε ερωτήματα γύρω από τη φύση του απαγορευμένου και του οριακού όπως εκφράζονται στην επιστήμη και την τέχνη.

Από την απαρχή του χρόνου, το ταμπού ιχνηλατεί τα σύνορα της εμπειρίας. Όπως ο Ίκαρος – που ο ενθουσιασμός τον παρασύρει να ξεχάσει τους περιορισμούς των τεχνητών φτερών του, οδηγώντας τον στο θάνατο – οι άνθρωποι πάντα κυβερνούνταν από κανόνες που όριζαν τα όρια της γνώσης και του πειραματισμού. Το τι αποτελεί αποδεκτό, ωστόσο, διαβάζεται κάθε φορά μέσα στο πλαίσιο του ηθικού ορίζοντα της εποχής και δεν είναι λίγες οι φορές, που κάτι θεωρούμενο εξωφρενικά παραβατικό σε μια εποχή, μεταμορφώνεται σε συνήθη πρακτική μιας άλλης.

Τα όρια τίθενται διαρκώς υπό εξέταση καθώς ο σύγχρονος πειραματισμός της επιστήμης διευρύνει διαρκώς την ιδέα μας για τον κόσμο, αναζητώντας απαντήσεις αλλά και τρόπους υπέρβασης προβλημάτων του παρόντος. Η πρόοδος σε τομείς όπως η χαρτογράφηση και εκμετάλλευση του ανθρώπινου γονιδιώματος, η δημιουργία cyborg ή τεχνητής νοημοσύνης με ανθρώπινες ιδιότητες, είναι μερικά μόνο παραδείγματα που γεννούν δύσκολα ερωτήματα για τη φύση του ανθρώπου. Εύκολα θα μπορούσε κανείς να ανακαλέσει την ιστορία του Δρ. Φρανκενστάιν, του οποίου η φιλοδοξία να λύσει το μυστήριο της ζωής και του θανάτου καταλήγει να δοκιμάζει την ισορροπία μεταξύ δημιουργού και δημιουργήματος. Καθώς βιώνουμε μια σταδιακή, αλλά ουσιαστική, μετατόπιση από τα ανθρωπιστικά ιδεώδη, ο επιστημονικός πειραματισμός εμπεριέχει δυναμικό αναταραχής: επεκτείνοντας ουσιαστικά την εμπειρία του κόσμου και του εαυτού, αποκαλύπτει κυρίως την ευθραυστότητα των κοινωνικών σταθερών.

Μα αυτός όμως δεν είναι ο βασικός ρόλος της Τέχνης; Μήπως εδώ, περισσότερο παρά ποτέ, οι επιστήμες διασταυρώνονται με τις τέχνες; Η σύγχρονη τέχνη εξασκεί μια κριτική διερώτηση γύρω από τις βεβαιότητες μας και δεν είναι τυχαίο ότι τις τελευταίες δεκαετίες πληθώρα καλλιτεχνών εστιάζουν στο ανθρώπινο σώμα ως βάση για προβληματισμό. Στο σημείο συνάντησης τέχνης και επιστήμης, ανοίγεται χώρος για δημιουργική υπέρβαση. Η παιγνιώδης παραβατικότητα της σύγχρονης τέχνης προσφέρει στην επιστημονική μεθοδολογία δημιουργικές παρακάμψεις, διευρύνοντας το διάλογο, χάρη στην πολύμορφη νοηματοδότηση του νέου. Εντούτοις και παρά την πρωταρχική της συγγένεια με το ταμπού, η τέχνη δεν είναι ποτέ ελεύθερη από ηθικούς προβληματισμούς. Βαθιά μπλεγμένη στην ενεργή συζήτηση γύρω από τη φύση των ταμπού, η τέχνη γίνεται κατεξοχήν πεδίο πειραματισμού με την παράβαση, προκειμένου να προκαλέσει, υποβοηθώντας ως καταλύτης την γέννηση προβληματισμών και πιθανών τρόπων υπέρβασης. Υπάρχουν άραγε δημιουργικές απαγορεύσεις και τι/ποιος ορίζει τα όρια των αποδεκτών ταυτοτήτων και ιδεολογιών; Περνώντας το αμφίσημο κατώφλι των ορίων ίσως κανείς να μπορεί να αποκτήσει προοπτική των ιδεολογικών δομών που φιλτράρουν την εμπειρία μας, ανοίγοντας τελικά δρόμο για δημιουργικές μεταμορφώσεις μέσα από τη σύμφυση τέχνης και επιστήμης.

Ευπρόσδεκτες είναι οι συμμετοχές τόσο σε επιστημονικά πεδία εξοικειωμένα με τις τεχνολογίες του ήχου και της εικόνας, όσο και από τον τομέα της θεωρίας των νέων μέσων, αλλά και των διαφόρων μορφών καλλιτεχνικής έκφρασης που σχετίζονται με επιστημονικούς προβληματισμούς. Προτεινόμενα, αλλά όχι περιοριστικά, θέματα είναι όσα προσεγγίζουν, από καλλιτεχνική, επιστημονική ή ηθική πλευρά, ζητήματα όπως:

• Η Τέχνη ως ανατροπή και η Τέχνη ως υπέρβαση
• Το βρώμικο, η αηδία και το μολυσμένο
• Το σώμα-μηχανή και το σώμα-ζώο
• Τα δικαιώματα των ζώων στην Τέχνη και την Επιστήμη
• Το ταμπού της εφαρμογής της τεχνολογίας και η υπέρβαση στην καλλιτεχνική δημιουργία
• Παράδοση, πειραματική χρήση της τεχνολογίας και σύγχρονη αισθητική
• Διαδίκτυο, νέες διαστάσεις “αγγίγματος” και ελέγχου
• Post gender, παραβατικές ταυτότητες και κοινωνικά μοντέλα
• Παράβαση, υποκουλτούρες και τελετουργία
• Trance κουλτούρα, ψυχοτρόπες ουσίες και κοινωνικοποίηση
• Έλξη, ερωτισμός και τεχνο-αναπαραγωγή
• Κατάλυση και μεταμόρφωση του δόγματος στη σύγχρονη εποχή
• Περιβάλλοντα εκπαίδευσης και νέες πρακτικές υπέρβασης του χώρου
• Πλαστική χειρουργική, αλλοιώσεις και μετατροπές του σώματος
• Γονιδιακή επεξεργασία, μετάλλαξη και ευγονική
• Ψυχοφαρμακολογία, σωματοτεχνολογία και μετα-ουμανισμός
• Ανθρωπόμορφες μηχανές, ανοίκεια κοιλάδα και τεχνολογία του σεξ
• Νανοτεχνολογία, δέρμα και άλλες διαστάσεις του σώματος
• Νευροφυσιολογία και κυβερνητική τέχνη
• Τέχνη και νευροεπιστήμη