1. Εισαγωγή
Η ραγδαία ανάπτυξη των τεχνολογιών που σχετίζονται με το Internet (π.χ. Web 2.0) έχει αποτελέσει την αφετηρία για την ανάπτυξη ποικίλων εφαρμογών διά μέσου του διαδικτύου. Ένας ιδιαίτερα διαδεδομένος τύπος νέων εφαρμογών είναι αυτός των τρισδιάστατων εικονικών κόσμων (virtual worlds), οι οποίοι παρέχουν τη δυνατότητα περιήγησης των συμμετεχόντων (υπό μορφή πλήρως διαχειρίσιμων εικονικών ανθρώπινων «ομοιωμάτων» – AVATARS) σε κόσμους με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και νόμους, με ταυτόχρονη διάθεση ποικιλίας μορφών διάδρασης και επικοινωνίας με τον ίδιο τον κόσμο, τα αντικείμενα που τον συνθέτουν αλλά και τους υπόλοιπους συμμετέχοντες. Οι πλέον διαδεδομένοι αυτή τη στιγμή εικονικοί κόσμοι είναι οι Second Life, Active Worlds, Entropia Universe, Habbo Hotel κ.ά.

Η σύγχρονη τάση εξέλιξης των εικονικών κόσμων σήμερα είναι η ανάπτυξη χαρακτηριστικών και τεχνολογιών οι οποίες θα υποστηρίξουν διαδικασίες που σχετίζονται με την καθημερινή ζωή των ανθρώπων στον πραγματικό κόσμο, ενισχύοντας πρακτικά την έννοια της κοινωνικής δικτύωσης (Social Networking) μέσα από καθημερινές δραστηριότητες. Τέτοιες διαδικασίες σχετίζονται π.χ. με το εμπόριο, την οικονομία, τον πολιτισμό, την ψυχαγωγία, την εκπαίδευση και σε μερικές περιπτώσεις και την επιστημονική έρευνα. Σε κάθε περίπτωση, ιδιαίτερα σημαντική παράμετρο αποτελεί η ανάπτυξη και η προσαρμογή των διαθέσιμων τεχνολογιών που θα μπορέσουν να υποστηρίξουν την υλοποίηση των παραπάνω δραστηριοτήτων.

Υπό το παραπάνω πρίσμα και λαμβάνοντας υπόψιν την τάση για ουσιαστική ένταξη της τεχνολογίας στην εκπαιδευτική διαδικασία, ιδιαίτερη σημασία παρουσιάζει η σχεδίαση και δημιουργία περιβαλλόντων ηλεκτρονικής μάθησης μέσα σε εικονικούς κόσμους. Τα πλεονεκτήματα της παραπάνω προσέγγισης για την εκπαιδευτική διαδικασία είναι πολλαπλά, καθώς (ενδεικτικά) παρέχεται η δυνατότητα:

• ενίσχυσης των υφιστάμενων προγραμμάτων σπουδών ηλεκτρονικής μάθησης με εναλλακτικές μεθόδους και προσεγγίσεις (π.χ. inquiry-based εκπαιδευτικές τεχνικές).
• πραγματοποίησης πειραμάτων σε πλήρως ελεγχόμενα περιβάλλοντα με χρήση διαδραστικής οπτικοακουστικής τεχνολογίας στον τρισδιάστατο χώρο.
• αναπαράστασης σύνθετων εννοιών με χρήση τρισδιάστατης κινούμενης εικόνας και ήχου.
• άμεσης επικοινωνίας των συμμετεχόντων (εκπαιδευτών και εκπαιδευόμενων) μέσω των διαθέσιμων τεχνικών διάδρασης.
• συνεργατικής ανάπτυξης και παρουσίασης του εκπαιδευτικού υλικού από ειδικούς.
• απομακρυσμένης πρόσβασης στο εκπαιδευτικό υλικό μέσω της αναπαράστασης «παραδοσιακών» εκπαιδευτικών υποδομών (π.χ. της μαθητικής τάξης και του πίνακα).

2. Μεθοδολογία υλοποίησης - απαιτήσεις
Η μεθοδολογία υλοποίησης εκπαιδευτικών σεναρίων σε ηλεκτρονικούς κόσμους απαιτεί την εκπαίδευση των ενδιαφερομένων στους ακόλουθους θεματικούς τομείς – κατευθύνσεις:

• Ανάλυση των χαρακτηριστικών και των κανόνων διάδρασης και επικοινωνίας των ευρύτερα διαδεδομένων εικονικών κόσμων, με έμφαση στα χαρακτηριστικά που μπορεί να αξιοποιηθούν στην εκπαιδευτική διαδικασία.
• Μελέτη προσαρμογής υφιστάμενων τεχνικών μάθησης με χρήση τεχνολογίας (π.χ. υλικού ηλεκτρονικών παρουσιάσεων, διαδραστικών τεχνικών αξιολόγησης διδασκομένων κ.λ.π.) σε εικονικά περιβάλλοντα, εστιάζοντας μεταξύ άλλων στις δυνατότητες που παρέχονται από τη σύγχρονη τεχνολογία δικτύωσης, καθώς και στις επιμέρους τεχνικές που θα πρέπει να αναπτυχθούν και να υποστηρίζονται στο μέλλον.
• Μελέτη προσαρμογής των διαθέσιμων προγραμμάτων σπουδών ηλεκτρονικής μάθησης στο πλήρως διαδραστικό περιβάλλον των εικονικών κόσμων.
• Τελική ανάπτυξη ενός περιβάλλοντος ηλεκτρονικής μάθησης με συγκεκριμένο εκπαιδευτικό περιεχόμενο σε έναν συγκεκριμένο εικονικό κόσμο.

3. Τεχνολογική προσέγγιση
Από καθαρά τεχνολογική άποψη, τα διαθέσιμα αυτή τη στιγμή εργαλεία προσφέρουν πολλές εναλλακτικές προσεγγίσεις υλοποίησης. Ενδεικτικά, για την υλοποίηση συστημάτων εικονικών κόσμων ήδη διατίθενται ανοιχτές – ελεύθερες πλατφόρμες (π.χ. η πλατφόρμα OpenSim). Παράλληλα, τον τελευταίο καιρό έχουν παρουσιασθεί παρόμοιες τεχνολογικά λύσεις, οι οποίες επιτρέπουν την ανάπτυξη εικονικών κόσμων, μεταφέροντας κυρίως την έμφαση σε θέματα που αφορούν στην ακρίβεια της τρισδιάστατης απεικόνισης και στους κανόνες διάδρασης με το χρήστη και λιγότερο σε ζητήματα που σχετίζονται με την πολλαπλή συμμετοχή και αλληλεπίδραση μεταξύ πολλαπλών χρηστών του εικονικού κόσμου. Ένα τέτοιο περιβάλλον ανάπτυξης είναι για παράδειγμα το unity η χρήση του οποίου αποσκοπεί στην ανάπτυξη συστημάτων εικονικών κόσμων – παιχνιδιών, τα οποία παρέχουν τη δυνατότητα α) της ρεαλιστικής απεικόνισης ενός εικονικού κόσμου, λαμβάνοντας υπόψιν τους νόμους της φυσικής και β) της ανάπτυξης διάδρασης με το χρήστη (τόσο με τη συμμετοχή ενός χρήστη, όσο και πολλών).

Η συμμετοχή στο σεμινάριο είναι δωρεάν και σε όλους τους συμμετέχοντες θα απονεμηθεί πιστοποιητικό παρακολούθησης.